بازارساز (Market Maker) کیست؛ نقش کلیدی بازارساز در معاملات مالی
در دنیای پرهیاهوی بازارهای مالی و بورس، جایی که قیمتها نوسان دارند و ثروتها ساخته میشوند، گروهی حیاتی بهطور آرام و بیصدا پشت صحنه فعالیت میکنند. این قهرمانان ناشناخته که به نام بازارسازها (Market Makers) شناخته میشوند، نقش اساسی در تضمین عملکرد روان و کارآمد این اکوسیستم پیچیده ایفا میکنند.
اما این بازارسازها چه کسانی هستند و چگونه به ثبات و پویایی بازار کمک میکنند؟ با ما همراه شوید تا به دنیای جذاب بازارسازها وارد شویم و عملکرد آنها، استراتژیهای متنوعشان و تأثیر انکارناپذیری که بر چشمانداز مالی دارند را بررسی کنیم.
مارکت میکر یا بازار ساز
بازارسازها، که معمولاً مؤسسات مالی بزرگ مانند بانکها و سازمانهای سرمایهگذاری یا شرکتهای تخصصی هستند، به عنوان واسطه در فرایند معامله عمل میکنند. آنها بهطور مداوم قیمتهای خرید (Bid) و فروش (Ask) را برای اوراق بهادار خاص اعلام میکنند و بازار دوطرفهای ایجاد میکنند.
بازاری را تصور کنید که در آن خریداران و فروشندگان همیشه در جستجوی یکدیگر هستند. بازارسازها مانند صاحب فروشگاههایی هستند که بهطور فعال قیمت کالاهای خود را تعیین میکنند، بهطوری که همیشه خریدار برای داراییای که کسی میخواهد بفروشد و فروشنده برای داراییای که کسی میخواهد بخرد وجود دارد.
مفهوم مارکت میکر (Market Maker) یا بازارساز
آیا تاکنون توجه کردهاید که خرید و فروش سهام در بازارهای مالی چقدر سریع و کارآمد است؟ شما یک سفارش به بازار میدهید و بلافاصله انجام میشود. همچنین، اختلاف بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش (اختلاف خرید و فروش یا اسپرد(Spread)) معمولاً کم است و اغلب فقط یک یا دو سنت تفاوت دارد. گویا همیشه تعدادی از شرکتکنندگان بازار در سمت دیگر سفارش شما حضور دارند و آمادهاند که سفارش شما را در کسری از ثانیه انجام دهند.
برای اینکه یک بازار به عنوان “بازار” شناخته شود، باید خریداران و فروشندگان در آن حضور داشته باشند تا معاملهای انجام دهند. اما همه بازارها تعادل مناسبی بین خریداران و فروشندگان ندارند. همه بازارها کارآمد و دارای نقدینگی (liquidity) نیستند.
اینجاست که بازارسازها وارد میشوند. آنها با آماده بودن برای خرید و فروش داراییها در هر زمان، نقدینگی و کارآمدی بازار را تأمین میکنند.
یک بازارساز فرد یا شرکتی است که بهطور مداوم اسپردهای (اختلاف قیمت بین خرید و فروش) خرید و فروش (bid-ask spreads) را در یک بازار فراهم میکند. و همچنین همیشه در حال خرید و فروش سهام، آپشنها، قراردادهای آتی (فیوچرز) و سایر اوراق بهادار هستند و نقدینگی بازارها را تامین میکنند. در واقع، بازارسازها اغلب به عنوان “تأمینکنندگان نقدینگی” شناخته میشوند، زیرا وظیفه آنها تسهیل جریان بازار است.
بازارسازها ممکن است شفافترین شرکتکنندگان در چرخه معاملات نباشند؛ آنها پشتصحنه عمل میکنند و از الگوریتمهای پرسرعت و استراتژیهای پیچیده آربیتراژ استفاده میکنند. آنها یک هدف سودآوری واضح دارند، اما نتیجه کار آنها (عموماً) بازارهایی با نقدینگی بالا و روان است.
بنابراین، بازارسازها با فراهم کردن نقدینگی، اطمینان میدهند که سرمایهگذاران میتوانند در هر شرایطی سریع و با قیمت منصفانه معامله کنند. این موضوع به نوبه خود باعث ایجاد اعتماد در بازارها میشود. علاوه بر این، ممکن است خودشان نیز برای حساب شخصی خود معامله کنند که این نوع معاملات به عنوان معاملات اصلی یا Principal Trades شناخته میشوند.
از طرفی دیگر، بازارسازها در بازارهای مالی مختلفی مانند سهام، ارز (فارکس) و کالاها نقش کلیدی دارند. آنها به حفظ نقدینگی کمک میکنند تا اطمینان حاصل شود که اوراق بهادار میتوانند بدون نوسانات قیمت شدید به دلیل حجم معاملات، خرید و فروش شوند. بسیاری از بازارهای مالی برای تنظیم و نظمدهی به معاملات، کارگزاران خاصی را به عنوان بازارساز برای اوراق بهادار خاص منصوب میکنند. بنابراین با توجه به نقش بازارسازها و استراتژی آنها، قادرند تقاضای بازار برای یک سهم را برآورده کرده و گردش آن را تسهیل کنند.
مقاله پیشنهادی: تاثیر نقدینگی در بازار فیوچرز چیست؟
ضرورت و اهمیت بازارساز
هدف بازارسازها در یک بازار مالی، حفظ عملکرد صحیح بازار با وارد کردن نقدینگی است. این کار را با اطمینان از اینکه حجم معاملات به اندازه کافی بالا است، انجام میدهند تا معاملات به طور روان و بدون مشکل انجام شوند. از طرفی، بازارسازها قیمتهای خرید و فروش اوراق بهادار را همراه با اندازه و حجم مناسب بازار ارائه میدهند.
در غیاب بازارسازها، یک سرمایهگذار که قصد فروش اوراق بهادار خود را دارد، قادر به بستن موقعیتهای خود نخواهد بود. این به این دلیل است که همیشه خریداران آماده برای خرید در بازار وجود ندارند.
اگر یک سهامدار اوراق قرضه بخواهد اوراق بهادار خود را بفروشد، بازارساز آن را از وی خریداری خواهد کرد. به طور مشابه، اگر یک سرمایهگذار بخواهد سهام یک شرکت را خریداری کند، بازارسازها اطمینان میدهند که سهام آن شرکت برای فروش در دسترس است. به این ترتیب، بازارسازها به عنوان عمدهفروشهای در بازارهای مالی عمل میکنند.
قیمتهایی که بازارسازها تعیین میکنند، بازتابی از “عرضه و تقاضا” هستند. کارگزاران (Brokers) نیز میتوانند گاهی نقش بازارسازها را ایفا کنند. با این حال، این امر ممکن است باعث تعارض منافع شود، زیرا کارگزاران ممکن است به دلیل انگیزههای مالی، اوراق بهاداری را که خود بازار میسازند به مشتریان توصیه کنند.
بازارسازها با سایر شرکتکنندگان بازار برای انجام معاملات رقابت میکنند. این رقابت شدید نیازمند نوآوری مستمر، تحلیلهای قوی و سیستمهای کارآمد است که در نهایت منجر به نتایج بهتر برای سرمایهگذاران میشود.
اهداف و نقش بازارساز
تأمین نقدینگی
بازارسازها هر دو قیمت پیشنهاد خرید(Bid) (قیمتی که حاضرند برای خرید یک اوراق بهادار بپردازند) و پیشنهاد فروش (Ask) (قیمتی که حاضرند اوراق بهادار را بفروشند) را اعلام میکنند. این کار به اطمینان از وجود خریدار یا فروشنده در هر زمان کمک میکند و احتمال کمبود نقدینگی را کاهش میدهد.
کاهش اختلاف قیمتها
تفاوت بین قیمت خرید و فروش، اسپرد (Spread) نام دارد. بازارسازها از این اسپرد سود میبرند، زیرا هدفشان خرید در قیمت پایین و فروش در قیمت بالاتر است. با اعلام اسپردهای کم، آنها معامله را برای سایرین کارآمدتر میسازند.
با این اوصاف، بازارسازها انجام معاملات را برای معاملهگران راحتتر میکنند. آنها باعث میشوند که معاملهگران بتوانند به راحتی وارد یک معامله شده و از آن خارج شوند. این فرآیند به کاهش هزینههای معاملاتی و بهبود تجربه کلی معامله کمک میکند.
کاهش نوسانات قیمت
با تأمین نقدینگی، بازارسازها کمک میکنند تا از نوسانات قیمتی که بهدلیل عدم تعادل ناگهانی در عرضه و تقاضا ایجاد میشود، جلوگیری شود. بنابراین با اعلام مداوم قیمتها برای یک دارایی، بازارسازها به کاهش نوسانات قیمت کمک میکنند. فعالیتهای آنها باعث میشود بازار از نوسانات غیرمعمول، به ویژه در دورههای عدم اطمینان یا حجم پایین معاملات، جلوگیری کند.
تخصیص کارآمد سرمایه
یکی از وظایف بازارسازها این است که از انجام معاملات منظم اوراق بهادار عمومی اطمینان حاصل کنند، به ویژه در زمان عرضه اولیه سهام (IPO) یا سایر فعالیتهای جذب سرمایه. این فعالیتها به جریان کارآمد سرمایه و رشد اقتصادی وسیعتر کمک میکنند.
اعتماد بیشتر
حضور بازارسازها روند اجرای معاملات را سادهتر میکند، نوسانات قیمت را کاهش میدهد و شکافهای عرضه و تقاضا را شناسایی میکند. این فعالیتها باعث ایجاد اعتماد در میان شرکتکنندگان بازار میشود. بازار سازها کمک میکنند تا اطمینان حاصل شود که بازارها به طور قابل اعتماد عمل میکنند و حتی در زمانهای ناآرامیهای بازار، پایدار باقی میمانند.
نحوه عملکرد بازارساز
بازارسازها در بازار فعالیت کرده و با یکدیگر رقابت میکنند تا دستورات خرید و فروش سرمایهگذاران را با تعیین بهترین پیشنهادات خرید و فروش جذب کنند. در برخی موارد، بازارهای مالی و همچنین بورسها ممکن است بازار سازهای تعیینشده (یا متخصصین) داشته باشند که هر کدام مسئول ایجاد بازار برای اوراق بهادار خاصی هستند. فرآیند متخصصین برای اطمینان از این است که تمامی معاملات قابل انجام، به قیمت منصفانه و در زمان مناسب اجرا شوند. و همچنین هر بازارساز قیمتهای خرید و فروش (بازار دوطرفه) را برای تعداد معینی از سهام اعلام میکند.
بازارسازها باید همیشه به این پارامترها پایبند باشند که بدون توجه به چشمانداز خود، زمانی که بازارها نوساندار یا بیثبات میشوند، بازارسازها باید انضباط خود را حفظ کرده و برای تسهیل معاملات روان، به فعالیت خود ادامه دهند.
بسیاری از بازارسازها از الگوریتمهای پیچیده برای بهروزرسانی مداوم قیمتها، حجمها و سفارشها استفاده میکنند تا با تغییرات عرضه، تقاضا و شرایط بازار سازگار شوند.
همچنین بازارسازها اسپرد را به نحوی مدیریت میکنند که هم سودآور باشد و هم ریسک نگهداری بیش از حد موجودی که ممکن است ارزش آن کاهش یابد را کاهش دهند.
درک کلی قیمت خرید (Bid Price) و قیمت فروش (Ask Price)
قیمت خرید (Bid Price) بالاترین قیمتی است که یک خریدار آماده است برای خرید یک اوراق بهادار بپردازد. از طرف دیگر، قیمت فروش (Ask Price) کمترین قیمتی است که یک فروشنده آماده است برای فروش همان اوراق بهادار قبول کند. این دو قیمت با هم نشاندهنده بهترین قیمتهای ممکن برای خرید و فروش در بازار هستند. تفاوت بین این دو قیمت، که به آن (spread) یا “تفاوت قیمت خرید و فروش” گفته میشود، حاشیه سود بازار ساز را تشکیل میدهد.
برای مثال، اگر یک بازارساز قیمت خرید 100 دلار و قیمت فروش 102 دلار را برای یک سهام اعلام کند، اسپرد برابر با 2 دلار خواهد بود. این spread به بازارساز برای ریسک نگهداری اوراق بهادار و همچنین خدماتی که برای فراهم کردن نقدینگی ارائه میدهد، پرداخت میشود.
در بازارهای با نقدینگی بالا، معمولاً spread کمتر است، زیرا حجم معاملات زیاد است و رقابت بین بازار سازها زیاد است. در بازارهای با نقدینگی کمتر، spread میتواند گستردهتر باشد که نشاندهنده ریسک بیشتر و حجم معاملات کمتر است.
بازارسازها نقدینگی را با آمادگی برای خرید و فروش اوراق بهادار در هر زمان از ساعات معاملاتی فراهم میکنند. آنها قیمتهایی را اعلام میکنند که به آنها اجازه میدهد اوراق بهادار را به قیمتهای مشخص (قیمت خرید یا bid و قیمت فروش یا ask) خرید و فروش کنند، و این امکان را به سایر شرکتکنندگان بازار میدهد تا بدون تأخیرات قابل توجه، معاملات خود را انجام دهند.
این در دسترس بودن دائمی قیمتهای خرید و فروش به تثبیت بازار کمک میکند. بدون بازارسازها، سفارشات خرید یا فروش بزرگ میتوانند منجر به نوسانات قابل توجه قیمت شوند که باعث میشود بازار پیشبینی ناپذیرتر و بیثباتتر شود. از این رو، بازارسازها برخی از عدم تعادلهای عرضه و تقاضای بازار را جذب کرده و نوسانات قیمت را تعدیل میکنند.
علاوه بر این، بازارسازها از پلتفرمهای پیشرفتهای استفاده میکنند که به آنها این امکان را میدهد تا حجم بالای معاملات را به طور کارآمد مدیریت کنند. این مزیت فناوری به آنها کمک میکند تا حتی در دورههای نوسانات شدید بازار، نقدینگی را حفظ کنند.
فرایند خرید و فروش
وقتی یک بازارساز دستوری برای خرید یا فروش یک دارایی مالی دریافت میکند، بلافاصله وارد عمل شده و معامله را اجرا میکند. با این کار، آنها اطمینان میدهند که خریدار یا فروشنده میتواند به سرعت وارد بازار شود یا از آن خارج شود و بدین ترتیب کارایی بازار را افزایش میدهند.
علاوه بر این، بازارسازها معمولاً از الگوریتمهای پیچیده معاملاتی برای مدیریت موجودی و بهینهسازی استراتژیهای معاملاتی خود استفاده میکنند. این الگوریتمها دادههای بازار را به صورت لحظهای تحلیل میکنند و به بازارسازها این امکان را میدهند که به سرعت قیمتها و موقعیتهای خود را در پاسخ به تغییرات شرایط بازار تنظیم کنند.
مطالعه بیشتر: استراتژی معاملاتی موفق چیست و چگونه آن را طراحی و رزیابی کنیم؟
نمونههایی از بازارسازها
بازارسازها بر اساس بورس
همانطور که پیشتر اشاره شد، بازار سازها خدمات معاملاتی را برای سرمایهگذارانی که در بازار اوراق بهادار فعالیت میکنند، ارائه میدهند. فعالیتهای آنها از طریق حسابهای معاملاتی شرکتهای خود، نقدینگی بازارها را تولید و افزایش میدهد. بورسهای مختلف در سراسر جهان از بازارسازها استفاده میکنند. در ادامه به برخی از بورسهای مشهور اشاره میکنیم.
بورس نیویورک (NYSE) و نزدک (Nasdaq) دو بورس اصلی سهام در ایالات متحده هستند که هر دو در نیویورک مستقر هستند. طبق تعریف بورس نیویورک، یک بازار ساز سهامدار یا شرکتی است که ثبتنام کرده است تا اوراق بهادار را با بورس معامله کند.
در بورس نزدک، بازارساز به شرکت عضوی اطلاق میشود که اوراق بهادار را به قیمتهایی که در نزدک نمایش میدهد، برای حساب خود (معاملات اصلی) و برای حسابهای مشتریان (معاملات نمایندگی) خرید و فروش میکند.
برخی از بازار سازهای تعیینشده در نیویورک شامل:
- Citadel Securities LLC
- GTS Securities LLC
- Virtu Americas LLC
بورس فرانکفورت (FRA) یکی از هفت بورس فعال در آلمان است و بزرگترین آنها محسوب میشود. این بورس که تحت نظارت شرکت Deutsche Börse AG اداره میشود، بازارسازهای خود را “اسپانسرهای تعیینشده” مینامد. برخی از بازار سازهای فعال در پلتفرم معاملاتی الکترونیکی Xetra که متعلق به گروه بورس فرانکفورت است عبارتند از:
- Berenberg
- JPMorgan
- Morgan Stanley
- Optiver
- UBS Europe
لندن یکی از بزرگترین گروههای بورس در اروپا را در خود جای داده است. بورس لندن (LSE) بخشی از گروه بورس لندن است که همچنین شامل مجموعهای از شاخصهای FTSE Russell و خدمات تسویه گروه میشود. برخی از بازارسازهای کلیدی در این منطقه عبارتند از:
- BNP Paribas
- GMP Securities Europe
- Liberium Capital
- Mediobanca
- Standard Chartered
گروه بورس توکیو در سال ۲۰۱۳ بورس توکیو و بورس اوراق بهادار اوساکا را به یک واحد ترکیب کرد. علاوه بر زیرساخت و دادهها، این گروه برای کاربران بازار، محلهای قابل اعتماد برای معامله اوراق بهادار فهرست شده و ابزارهای مشتقه فراهم میکند. برخی از بازارسازهای کلیدی در این بورس عبارتند از:
- ABN AMRO Clearing
- Nissan Securities
- Nomura Securities
- Phillip Securities
- Societe Generale
تورنتو به عنوان پایتخت مالی کانادا شناخته میشود و محل بورس اصلی این کشور است. بورس تورنتو (TSX)، که بزرگترین بورس کانادا است، متعلق به گروه TMX میباشد.
برخی از بازارسازهای بورس تورنتو عبارتند از:
- BMO Nesbitt Burns
- Integral Wealth Solutions
- Questrade
- Scotia Capital
- TD Securities
بزرگترین و معروفترین بازارسازهایی که در مطالب قبل معرفی شد، عبارتند از:
- 1. Citadel Securities: این شرکت بازارساز غالب در صنعت بازارسازی است، به ویژه در بازار سهام و اختیار معامله در ایالات متحده.
- 2. Virtu Financial: یک پیشرو جهانی در بازارسازی است که به خاطر الگوریتمهای پیشرفته ترید با فرکانس بالا شناخته میشود.
- 3. Goldman Sachs: این شرکت خدمات بازارسازی را در طیف وسیعی از داراییها از جمله سهام، درآمد ثابت و کالاها ارائه میدهد.
- 4. JPMorgan Chase: یک بازیگر برجسته در بازارسازی، به ویژه در زمینه درآمد ثابت و بازار ارزهای خارجی.
- 5. Morgan Stanley: شناختهشده برای فعالیتهای بازارسازی در سهام، درآمد ثابت و مشتقات.
این شرکتها نقش حیاتی در حفظ نقدینگی بازار و ثبات آن دارند، و از طریق تکنولوژیهای پیشرفته و استراتژیهای پیچیده به انجام معاملات میپردازند.
بازار سازهای مشخصشده (Designated Market Makers)
بسیاری از بورسها از سیستم بازارسازهای مشخصشده (DMM) استفاده میکنند که به آنها انحصار جریان سفارشات برای یک اوراق بهادار خاص داده میشود. این سیستم بر خلاف سیستم معمولی است که در آن چندین بازار ساز با یکدیگر رقابت میکنند تا بهترین اسپرد (spread) را تعیین کنند.
بازارسازهای مشخصشده، قیمتهای خرید و فروش را برای کل بازار منتشر میکنند و اطمینان میدهند که بهترین قیمت همیشه حفظ شده و نظم بازار در سطح بورس حفظ شود. این بازارسازها همچنین قیمت آغازین روز را تعیین میکنند که معمولاً به دلیل فعالیتهای پس از ساعات کاری، متفاوت از قیمت بسته شدن روز قبلی است.
نحوه عملکرد سیستم DMM:
– DMMها پیشنهادات خرید و فروش را برای کل بازار به نمایش میگذارند و اطمینان میدهند که این اطلاعات به دقت و به موقع گزارش شوند.
آنها همچنین اطمینان حاصل میکنند که همیشه بهترین قیمت حفظ شود، تمامی معاملات قابل انجام اجرا شوند و نظم در بازار حفظ گردد.
– DMMها مسئول تعیین قیمت باز شدن سهام هر روز صبح هستند که ممکن است با قیمت بسته شدن روز قبل، بسته به اخبار و رویدادهای خارج از ساعت کاری تفاوت داشته باشد.
کارگزار بازارساز (Market Maker Broker)
به کارگزاری گفته میشود که به عنوان یک بازارساز عمل میکند. این کارگزاریها نقدینگی را برای اوراق بهاداری که معامله میکنند فراهم میکنند و اطمینان میدهند که مشتریانشان میتوانند معاملات خود را به سرعت و به طور مؤثر انجام دهند. این بروکرها موجودیهایی از اوراق بهادار را در اختیار دارند و قیمتهای خرید (bid) و فروش (ask) را اعلام میکنند، که باعث میشود معاملات برای مشتریانشان به صورت بیوقفه و روان انجام شود.
بروکرهای بازگردان برای عملکرد روان بازارهای مالی ضروری هستند، زیرا هزینههای معاملاتی را کاهش میدهند و نقدینگی بازار را بهبود میبخشند. این بروکرها معمولاً به مشتریان خرد (retail) و نهادی (institutional) خدمت میدهند و پل ارتباطی میان خریداران و فروشندگان در بازار ایجاد میکنند. این بروکرها همچنین میتوانند برای ارائه قیمتهای مناسب و تضمین انجام معاملات، نقش مهمی در تسهیل معاملات روزمره ایفا کنند و به حفظ ثبات بازار کمک کنند.
ریسکهای بازارساز و جلوگیری از ضرر
تصور کنید بازارسازها مانند رقصندگان ماهری هستند که همیشه در حال تعادل برقرار کردن بر روی طناب باریک بین عرضه و تقاضا هستند. آنها بهطور فعال موجودی اوراق بهادار خود را با هدف حفظ تعادل و بهرهبرداری از اسپرد مدیریت میکنند. بطوریکه زمانی که قیمتها پایین است، خرید میکنند و زمانی که قیمتها بالا است، میفروشند.
این رقص پیچیده بدون چالشهای خود نیست. بازارسازها باید بهطور مداوم دادههای بازار را تجزیه و تحلیل کنند، روندهای آینده را پیشبینی کنند و قیمتهای خود را بر اساس آن تنظیم نمایند. همچنین باید منابع مالی کافی داشته باشند تا موجودی زیادی از اوراق بهادار را حفظ کنند و برای جذب هرگونه ضرر احتمالی آماده باشند. در این مسیر ریسکهایی برای بازارسازها است که به آنها اشاره میکنیم.
ریسک موجودی: نگهداری موجودیهای زیاد میتواند پرریسک باشد اگر قیمتهای بازار به شدت بر علیه موقعیت بازارساز حرکت کند.
تعارض منافع: برخی بازارسازها، کارگزارانی هستند که سفارشات مشتریان خُرد را نیز مدیریت میکنند و این میتواند منجر به تضاد منافع شود، زیرا ممکن است معاملات خود را به سفارشات مشتریان ترجیح دهند.
ریسکهای الگوریتمی: الگوریتمهای استفاده شده توسط بازارسازها گاهی ممکن است به اختلالات ناخواسته یا سقوط ناگهانی بازار، مانند “فلش کرش” منجر شوند.
بازارسازها نقش مهمی در ایجاد محیطی روان، دارای نقدینگی و کارآمد برای معاملات ایفا میکنند. عملیات آنها تأثیر زیادی بر تمامی مشارکتکنندگان بازار دارد، زیرا امکان انجام معاملات، کاهش هزینهها و شفافیت قیمت را فراهم میکنند.
حال این سوال پیش میآید که بازارساز برای جلوگیری از ضرر چه کاری انجام می دهد؟
بازارسازها از راهبردها و ابزارهای مختلفی برای جلوگیری یا کاهش ضررهای مالی ناشی از ریسکهای ناشی از خرید و فروش مداوم داراییها استفاده میکنند. در ادامه چندین روش کلیدی که آنها برای مدیریت و کاهش ریسک بهکار میبرند را توضیح میدهیم.
پوشش ریسک (Hedging)
پوشش ریسک شامل گرفتن موقعیتهای جبرانی در سایر ابزارهای مالی برای کاهش ریسک حرکتهای نامطلوب قیمت است. بهعنوان مثال، اگر بازارساز موجودی زیادی از یک سهم داشته باشد، ممکن است یک دارایی همبسته را بفروشد (موقعیت فروش بگیرد) یا از آپشنها به عنوان پوشش استفاده کند. این کار به آنها اجازه میدهد تا در برابر ضررهای ناشی از تغییرات غیرمنتظره بازار محافظت کنند و میزان مواجهه خود را مدیریت کنند.
مطالعه بیشتر: چگونگی مدیریت ریسک در فارکس
مدیریت سطح موجودی
بازارسازها به طور مداوم موجودی (میزان هر دارایی که در اختیار دارند) خود را تنظیم میکنند تا از مواجهه زیاد با یک دارایی خاص جلوگیری کنند. اگر آنها دارایی بیش از حدی داشته باشند، کاهش ناگهانی قیمت میتواند ضررهای بزرگی به بار آورد. با متعادل نگه داشتن سطح موجودی، آنها میتوانند میزان مواجهه را محدود کرده و به سرعت با تغییرات تقاضای بازار سازگار شوند.
تنظیم اسپرد خرید و فروش
بازارسازها یک اسپرد خرید و فروش تعیین میکنند تا از هر معامله سود کوچکی به دست آورند و این اسپرد را بر اساس شرایط بازار تنظیم میکنند. در بازارهای پرنوسان یا پرریسک، ممکن است اسپرد را برای جبران ریسک بیشتر کنند. اسپرد بزرگتر بهعنوان یک حاشیه ایمنی عمل میکند و به پوشش احتمالی ضررهای ناشی از نوسانات قیمت و حجم کم معاملات کمک میکند.
معاملات الگوریتمی و با فرکانس بالا (HFT)
بازارسازها اغلب از الگوریتمها و سیستمهای معاملات با فرکانس بالا استفاده میکنند تا به سرعت به تغییرات بازار واکنش نشان دهند و زمان معاملات خود را برای جلوگیری یا کاهش ضرر بهینهسازی کنند. این الگوریتمها به آنها کمک میکنند تا دادهها را در زمان واقعی تحلیل کرده و قیمتها، حجمها و اسپرد را برای پاسخ به دینامیکهای عرضه و تقاضا تنظیم کنند.
نظارت بر بازار و تحلیل احساسات بازار
بازارسازها دادههای زمان واقعی، از جمله احساسات بازار و شاخصهای اقتصادی را برای پیشبینی تغییرات قیمتی که ممکن است موقعیتهایشان را تحت تأثیر قرار دهد، رصد میکنند. با درک شرایط کلی بازار، میتوانند راهبردهای خود را پیش از بروز نوسانات احتمالی تنظیم کنند.
ابزارهای تحلیل احساسات به آنها کمک میکنند تا روندها را شناسایی کرده و موجودی خود را بهطور مناسب مدیریت کنند و از داراییهایی که احتمالاً ارزش خود را از دست میدهند، فاصله بگیرند.
تنوعبخشی داراییها
برای جلوگیری از ریسکهای متمرکز، بازارسازها اغلب داراییهای تحت معامله خود را در بخشها یا کلاسهای دارایی مختلف تنوعبخشی میکنند. با پراکندگی مواجهه در چندین ابزار، آنها میتوانند ضررهای احتمالی در یک حوزه را با سودهای حوزه دیگر جبران کنند.
خروج از معاملات در بازارهای با نقدینگی کم
در بازارهایی با نقدینگی پایین یا نوسانات زیاد، بازارسازها ممکن است تصمیم بگیرند حضور خود یا معاملات خود را کاهش دهند تا از ریسک افزایشیافته زیانهای بزرگ جلوگیری کنند. بازارهای بدون نقدینگی بیشتر پرریسک هستند زیرا ممکن است خریدار یا فروشنده کافی وجود نداشته باشد، و این امر خروج سریع از موقعیتها را دشوار میکند.
تنظیم قیمتگذاری مبتنی بر نوسانات
در زمانی که نوسانات بالا است، بازارسازها اغلب قیمتگذاری خود را برای منعکسکردن ریسک بیشتر تنظیم میکنند.
این میتواند شامل افزایش قیمت آپشنها یا مشتقات مرتبط با دارایی پایه باشد که به جبران ریسک اضافی کمک میکند. با گنجاندن نوسان در قیمتگذاری خود، آنها میتوانند احتمال زیان مالی را با بازدهی بالاتر در دورههای پرنوسان متعادل کنند.
حفظ یک استراتژی معاملاتی متنوع
بازارسازها معمولاً در چندین بازار (مانند سهام، آپشنها و ارزهای خارجی) فعالیت میکنند تا اطمینان یابند که زیانها در یک حوزه را میتوان با سودهای حوزه دیگر جبران کرد. استراتژی متنوع به آنها اجازه میدهد که کمتر وابسته به عملکرد یک بازار خاص باشند و ریسک کلی زیان را کاهش میدهد.
این استراتژیها، همراه با فناوری پیشرفته و چارچوبهای مدیریت ریسک، به بازارسازها این امکان را میدهد که میزان مواجهه خود با ضررهای مالی را به حداقل برسانند و حتی در بازارهای پرنوسان نیز به صورت مؤثری فعالیت کنند.
بازارسازی تا قیمت تسویه
یکی دیگر از روشهای جلوگیری از ضرر برای بازارسازها، نزدیک کردن بازار به سمت قیمت تسویه است. قیمت تسویه که Settlement Price نامیده میشود، قیمتی است که برای تعیین سود یا زیان روزانه یک دارایی و همچنین الزامات مربوط به حاشیه آن دارایی، استفاده میشود. بنابراین بازارساز جهت جلوگیری از متضرر شدن، قیمت دارایی را به این قیمت میرساند تا حداقل بدون سود و ضرر از بازار خارج شود.
محدودیتهای بازارساز
بازارسازها نقش مهمی در تأمین نقدینگی و تثبیت بازارها دارند، اما در عملیات خود با محدودیتها و چالشهای زیادی مواجهاند. در ادامه به برخی از محدودیتهای اصلی بازارسازها اشاره میکنیم.
ریسک موجودی
بازارسازها مقداری از داراییهایی که معامله میکنند را در اختیار دارند، اما این کار آنها را در معرض ریسک موجودی قرار میدهد؛ به این معنی که ممکن است ارزش داراییهایشان به دلیل تغییرات نامطلوب قیمت کاهش یابد.
نوسانات و شرایط بازار
در بازارهای بسیار نوسانی یا بدون نقدینگی، بازارسازها ممکن است برای حفظ اسپردهای ثابت خرید و فروش با مشکل مواجه شوند یا برای جبران ریسک بالاتر، اسپردها را افزایش دهند. این موضوع میتواند نقدینگی را کاهش دهد و خرید و فروش داراییها را برای معاملهگران دشوارتر کند.
الزامات قانونی و مقرراتی
بازارسازها باید با مقررات و الزامات قانونی مختلفی که میتواند هزینهبر و زمانبر باشد، سازگار شوند. آنها باید به قوانین سختگیرانهای در گزارشدهی، رفتار معاملاتی و مدیریت ریسک پایبند باشند.
رعایت مقرراتی مانند ضدپولشویی (AML) و شناخت مشتری (KYC) به ویژه در برخی بازارها چالشبرانگیز است، به خصوص برای بازارسازها ارزهای دیجیتال.
محدودیتهای فناوری
بسیاری از بازارسازها برای حفظ کارایی خود به الگوریتمهای پیشرفته و سیستمهای معاملاتی با فرکانس بالا وابستهاند، اما این فناوریها نیز محدودیتهایی دارند. قطعی سیستمها، اشکالات نرمافزاری و خطاهای الگوریتمی میتواند عملیات را مختل کند و منجر به ضرر شود.
علاوه بر این، پیشرفت سریع فناوری به این معناست که بازارسازها باید برای رقابتپذیری به طور مداوم در بهروزرسانی سیستمها سرمایهگذاری کنند، که این امر پرهزینه است.
رقابت و کاهش اسپردها
در بازارهای با نقدینگی بالا، رقابت شدید بین بازارسازها میتواند به کاهش شدید اسپردها منجر شود و حاشیه سود آنها را کاهش دهد. با کاهش اسپردها، بازارسازها باید حجم معاملات را برای حفظ سودآوری افزایش دهند، که باعث افزایش مواجهه آنها با ریسک میشود.
رقابت با سایر بازارسازها و معاملهگران با فرکانس بالا نیز میتواند کار را برای شرکتهای کوچکتر یا آنهایی که فناوری پیشرفتهای ندارند، دشوار کند.
ریسک انتخاب نامطلوب (Adverse Selection)
بازارسازها ممکن است با ریسک انتخاب نامطلوب مواجه شوند، یعنی در مقابل معاملهگرانی معامله کنند که اطلاعات بهتری درباره ارزش واقعی دارایی دارند. این ریسک، که به دلیل معامله با افراد مطلعتر به وجود میآید، باعث میشود که بازارسازها همواره میزان مواجهه خود با ضررهای احتمالی را مدیریت کنند.
ریسکهای ناشی از دستکاری بازار
بازارسازها در معرض تاکتیکهای دستکاری بازار مانند “اسپوفینگ” (قراردادن سفارشات جعلی برای تأثیرگذاری بر قیمت) و “فرانت رانینگ” قرار دارند. این تاکتیکها میتواند سیگنالهای بازار را مختل کرده و تعیین قیمتهای منصفانه و مدیریت موقعیتها را برای بازارسازها دشوار کند.
چالشهای نقدینگی در بازارهای کوچک یا تخصصی
بازارسازها با تطبیق سفارشات خرید و فروش نقدینگی را فراهم میکنند، اما در بازارهای کوچک یا تخصصی با تعداد شرکتکنندگان کمتر، نقدینگی میتواند محدود باشد. نقدینگی کم به معنای اسپردهای بزرگتر است و کارایی عملیات بازارسازها را کاهش میدهد. در این بازارها، ریسک نگهداری موجودی که بهراحتی نمیتوان آن را فروخت، بیشتر است و تمایل بازارسازها به فعالیت را محدود میکند.
محدودیتهای سرمایه و تأمین مالی
بازارسازی نیازمند سرمایه زیادی برای حفظ موجودی و مدیریت ریسک است. بازارسازها کوچکتر یا تازهکار ممکن است در تأمین سرمایه کافی برای رقابت با مشکل مواجه شوند، بهویژه در مقایسه با شرکتهای تثبیتشدهای که ذخایر سرمایه زیادی دارند. محدودیتهای سرمایه، توانایی آنها برای جذب شوکهای بازار یا گسترش حضور در بازار را محدود میکند و بر سودآوری و تحمل ریسک آنها تأثیر میگذارد.
تعارض منافع
بازارسازهای که بهعنوان کارگزار نیز عمل میکنند یا به نمایندگی از مشتریان معامله میکنند، ممکن است با تعارض منافع مواجه شوند. ممکن است آنها معاملات خود را بر سفارشات مشتریان ترجیح دهند، که این میتواند به نظارت قانونی یا آسیب به اعتبار منجر شود. بسیاری از شرکتها سیاستهایی را برای کاهش این تعارضات پیاده میکنند، اما این تعارضات میتواند محدودیتهایی بهویژه در بازارهای قانونگذاریشده ایجاد کند.
محدودیتهای مقرراتی بر رفتار بازار
در برخی بازارها، بازارسازها ممکن است با محدودیتهایی بر رفتار معاملاتی خود مواجه شوند، مانند محدودیتهای فروش استقراضی یا مکانیسمهای توقف معاملات (Circuit Breakers) که در مواقع حرکات شدید بازار معاملات را متوقف میکنند.
این محدودیتها به منظور تثبیت بازار اعمال میشوند، اما میتوانند توانایی بازارسازها را برای مدیریت موجودی یا پوشش ریسک محدود کرده و اثربخشی آنها را در بازارهای پرتلاطم کاهش دهند.
بهطور کلی، با وجود اینکه بازارسازها برای تأمین نقدینگی و ثبات بازارها حیاتی هستند، آنها تحت تأثیر محدودیتها و عوامل مختلفی قرار دارند که از ریسکهای موجودی و فناوری تا مقررات و نوسانات بازار را شامل میشود. این عوامل میتوانند توانایی آنها برای تأمین نقدینگی مداوم و گاهی کارایی و ثبات بازار را تحت تأثیر قرار دهند.
نتیجهگیری
بازارسازها به جامعه سرمایهگذاری این اطمینان را میدهند که فعالیتهای معاملاتی بهطور روان انجام خواهد شد. چه یک نهاد باشد یا یک فرد، بازارسازها موظفند پیشنهادات خرید و فروش برای اوراق بهادار ارائه دهند. یعنی بازارسازی کنند تا بازارها نقدینگی خود را حفظ کنند و سرمایهگذاران بتوانند بهراحتی خرید و فروش کنند. در نهایت، بازارسازها نقش حیاتی در عملکرد روان بازارهای مالی ایفا میکنند. توانایی آنها در تأمین نقدشوندگی و کاهش نوسانات بازار، آنها را به بخشی ضروری از اکوسیستم معاملاتی تبدیل کرده است.
در این مقاله ما سعی بر این داشتیم تا با ارائه مطالبی، درک نحوه عملکرد بازارسازها و ریسکهایی که با آنها روبهرو هستند را با علاقمندان حوزه بازارهای مالی و ترید در میان بگذاریم تا مخاطبان این حوزه بتوانند دیدگاه عمیقتری نسبت به پویاییهای بازار به دست آورده و تصمیمات معاملاتی آگاهانهتری اتخاذ کنند. با مطالعه و درک مفهوم و عملکرد بازارسازها در بازارهای مالی، به اهمیت حضور آنها در بازار پی بردیم و با روشهای پیچیده عملکرد آنها آشنا شدیم. برای اینکه در دنیای بازارهای مالی موفقتر عمل کنیم، باید اصول و آموزشهای ترید در بازارهای مالی را کسب کنیم و با استفاده از مهارتهای یادگرفته شده و با ابزارهای تخصصی که پشت پرده بازار را قابل درکتر میکنند، به تریدی امنتر از قبل دست یابیم.
