اردربوک چیست؟

اردربوک-اوردربوک(orderbook) به ابزاری گفته می شود که سفارشات خرید یا فروش در بازار را که در انتظار انجام شدن هستند نشان می دهد. چنانچه معامله گران، قصد خرید یا فروش دارایی خود را در قیمت مشخصی داشته باشند، میبایست سفارش خود را ثبت کرده و منتظر شوند تا قیمت خود را به سفارش آن ها برساند و اصطلاحا سفارش را نقد کند.این سفارشات که از نوع Order Limit یا Pending Order هستند در صورتی که نقد شوند، از لیست خرید یا فروش در اوردربوک خارج شده و در قسمت سفارشات انجام شده(Time and Sales list) ثبت می شوند. به اردربوک، Market Depth نیز گفته می شود. این عبارت بمعنی عمق بازار است.

عبارت اردربوک طبق ترجمه تحت الفظی، کتاب سفارشات معنا می شود. اما این عبارت از کجا آمده است؟

در زمان قدیم که انجام معاملات بورس بصورت حضوری و در کارگزاری ها انجام می گرفت، سفارشات خرید یا فروش مشتریان را در دفتری مکتوب می کردند. از آن زمان به بعد، ابزارهایی که سفارشات را در خود نگه داری و ثبت می کردند، اردربوک نام گرفتند. امروزه که معاملات بصورت برخط انجام می گیرد نیز ابزارها و اندیکاتور هایی هستند که این سفارشات را بصورت آنی از بورس دریافت می کند و به ترتیب در لیست انتظار قرار می دهند که به همان نام اوردربوک شناخته می شوند. اردربوک ها ممکن است شمایل و گرافیک متنوعی داشته باشند ولی کارکرد همگی یکسان است.در تصاویر زیر تعدادی اردربوک با گرافیک متفاوت را مشاهده می کنید.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و برخط شدن معاملات، شما قادر خواهید بود با وجود کیلومترها فاصله از کارگزار خود، سفارشات مدنظر خود را با اینترنت و بواسطه ی یک پلتفرم معاملاتی ثبت کرده و به انجام معاملات تنها با یک کلیک بپردازید. بدیهی است امروزه انجام معاملات نسبت به زمان گذشته بسیار آسان و سهل تر شده است.

ساختار اردربوک

همانطور که پیش تر اشاره کردیم اوردربوک ها شمای گرافیکی متفاوتی دارند اما همگی ساختار یکسان دارند. در جریان بازار، همیشه عده ای خریدار یا Buyer و عده ای نیز فروشنده یا Seller وجود دارد. خریدار ها را در اوردربوک با عنوان«Bid» و فروشنده ها را نیز «Ask» می شناسیم.

همانطور که در اوردربوک فوق مشاهده می کنید، قیمت Ask در بالای قیمت فعلی و قیمت Bid پایینتر از قیمت فعلی جای گرفته است. قیمت زرد رنگ نیز قیمت فعلی(Current Price) است. در حقیقت زمانی که شما معامله خود را بدون سفارش گذاری و در قیمت لحظه ای انجام می دهید، معامله در قیمت زرد رنگ انجام می شود.

برای درک بهتر چرخه معاملات باید بگوییم که خریدارها در بازار از قیمت Ask خرید کرده و فروشنده ها نیز به قیمت Bid دارایی خود را می فروشند.

نقش بازارگردان در چرخه معاملات

ممکن است گاها متوجه وجود اردرهای سنگین در اردربوک شده باشید. همانطور که حدس میزنید این اردرها احتمالا مربوط به بازارگردانان و بزرگان بازار هستند. چراکه معامله گران خرد و اشخاص عادی، تمکن مالی جهت اردرگذاری هایی با این حجم بزرگ را ندارند. بزرگان گاها با قراردادن این اردرها نقش حمایت یا مقاومت در برابر قیمت را ایفا می کنند و بعضا این اردرها نشان دهنده اهداف و نیات آن ها است. بزرگان می توانند با این اردرهای بزرگ بازار را به جهتی که مایلند سوق دهند.

اما بازارگردانان و بزرگان وظیفه دیگری نیز در بازار دارند. آن ها میبایست با ایجاد نقدینگی، بازار را برای حضور معامله گران خرد جذاب کنند. اما چرا و به چه صورت؟

لغزش یا slippage

در این وهله لازم است شما را با مفهومی تحت عنوان slippage آشنا کنیم. این پدیده به معنی لغزش یا پریدن قیمت است. لغزش به تفاوت بین قیمت مورد انتظار یک معامله گر و قیمتی که معامله در آن انجام می شود اشاره دارد. بعنوان مثال اگر شما قصد داشته باشید دارایی خود را که به قیمت 100 دلار خریده اید با حد ضرر 95 دلار به فروش برسانید، زمانی که قیمت به 95 دلار می رسد، دارایی شما باید فروخته و اصطلاحا نقد شود و شما با 5 دلار ضرر از معامله خارج شوید. اما چه اتفاقی می افتد اگر در قیمت 95 دلار شخصی دارایی شما را خریدار نباشد؟

همانطور که می دانیم بازارهای مالی دوطرفه هستند. بدین معنی که زمانی که شما خریدار هستید، شخص دیگری فروشنده است و شما با یکدیگر مبادله می کنید. کارگزاری ها نیز در این بین وظیفه واسطه گری بین شما را دارند.

اما اگر به هر دلیلی شما فروشنده بودید و خریداری وجود نداشت، شما ناچار خواهید بود دارایی یا کالای خود را به قیمت ارزان تری بفروش برسانید.

در لغزش یا slippage نیز همین اتفاق می افتد.اگر در قیمت 95 دلار اردرلیمیت خریدی وجود نداشته باشد، دارایی شما به فروش نمی رسد. در این حین کارگزار سعی می کند دارایی شما را به نزدیک ترین قیمت پیشنهادی خرید(Bid) بفروشد و اگر قیمت Bid در آن لحظه 90 دلار باشد، دارایی شما بجای فروش در قیمت 95 در قیمت 90 دلار بفروش می رسد و شما بجای 5 دلار، متحمل 10 دلار زیان می شوید.

این امر برای معامله گران ناخوشایند است زیرا آنها را متحمل ضرر بیشتری می کند.پس در اینجا، بازارسازان و بزرگان بازار سعی می کنند قیمت هایی که در آنها اردرلیمیتی وجود ندارد را توسط اردرلیمیت های خود و با نقدینگی خود پرکنند تا لغزش قیمت به حداقل برسد تا بازار همچنان برای انجام معامله جذاب باشد.

نحوه کارکردن با اردربوک

همانطور که می دانیم در جریان بازار، ممکن است در لحظه بیش ازصد لیمیت اردر وارد چرخه سفارشات شده و یا حتی از چرخه خارج شوند. بسیاری از اردرها نیز حذف می شوند. این امر بدین معنی است که شخص معامله گر، از انجام معامله منصرف شده و هزاران اتفاق دیگر. با این اوصاف، برای درک بهتر جریان سفارشات ما نیازمند ابزارهای دقیق تری هستیم.یکی از این ابزارها اردربوک پیشرفته است.در تصویر زیر، اردربوک پیشرفته ای را می بینید که اتفاقات درون اردربوک ، من جمله تغییر لحظه ای سفارش ها را بهتر نشان می دهد.

همانطور که می بینید در ستون زردرنگ، مقدار سفارشات کم یا اضافه شده به شما نمایش داده می شود و مطالبی از این امر استنباط می شود که فعلا مجال صحبت درباره آن نیست. وجود ابزاری اینچنین، قطعا به درک بهتر شما از جریان سفارشات کمک می کند اما معضلی وجود دارد و آن هم اینست که ذهن ما نمی تواند این حجم از اطلاعات و داده را در لحظه پردازش کرده و نتیجه درستی بگیرد.

زیرالیمیت اردر ها ممکن است در کسری از ثانیه اضافه یا حذف شوند. اگر ما بعنوان معامله گر بخواهیم تمام تمرکز خود را روی اتفاقات اردربوک بگذاریم و حتی اگر آنرا نیز درک کنیم باز بی فایده است.زیرا ناخواسته از دیگر مسائل موجود در بازار غافل شده ایم. پس چاره چیست؟

هیت مپ

هیت مپ(Heat Map) نگرشی متفاوت به نمودار با تمرکز بیشتر بر اردربوک است. همانطور که از اسم هیت مپ مشخص است ما با یک نمودار حرارتی مواجه هستیم. بدین صورت که هر چقدر لیمیت اردر ها وزن بیشتری داشته باشند، رنگ گرم تری در نمودار و نقشه خواند داشت.

در تصویر فوق، هیت مپ نماد طلا در فیوچرز را مشاهده می کنید. مسیر حرکتی قیمت با توپ های سبز یا قرمز ترسیم شده و در اطراف آن خطوط رنگی بسیاری را مشاهده می کنید. قسمت هایی از نمودار نیز به رنگ مشکی هست که به معنی عدم وجود نقدینگی و لیمیت اردر، یا کمتر بودن آن نسبت به دیگر مناطق است. قسمت هایی هم به رنگ های گرم مثل زرد، نارنجی و قرمز هستند که به معنی وجود نقدینگی بیشتر است.

همانطور که می بینید بسیاری از خطوط بصورت بریده بریده هستند که این به معنی جابجا یا حذف شدن لیمیت اردرها در گذشته نمودار است.

با وجود چنین ابزاری به راحتی خواهید توانست اتفاقات و جریان سفارشات بازار را فقط با یک نگاه اجمالی درک کرده و از آن در جهت استراتژی های مخصوص استفاده کنید. چگونگی استفاده ازهیت مپ و استراتژی های مخصوص آن را می توانید در مجموعه زندتریدرز بصورت تخصصی آموزش ببینید.