رول اور چیست؟ همه چیز درباره ی رول اور کردن در بازار فیوچرز

در این مقاله قصد داریم به مفهوم رول اور (Rollover ) کردن قرارداد ها در بازار فیوچرز بپردازیم. در ابتدا لازم است با مفهوم رول اور آشنا شوید، پس تا انتها با ما همراه بمانید.
رول اور چیست؟
در بازار فیوچرز، تمامی قراردادها دارای تاریخ انقضا هستند و در صورت نگهداری تا سررسید، ممکن است به تسویه فیزیکی منجر شوند. این ویژگی، بازار فیوچرز را از بازارهایی مانند فارکس متمایز میکند. اما بسیاری از تریدرها، برخلاف سرمایهگذاران بلندمدت، هدفشان صرفاً نوسانگیری کوتاهمدت از قیمتهاست و علاقهای به دریافت فیزیکی کالاها یا داراییهای پایه ندارند.
در این مسیر، با دو مفهوم کلیدی روبهرو میشویم:
-
انقضای قرارداد (Expiration Date)
زمانی مشخص است که قرارداد فیوچرز به پایان میرسد و باید تسویه شود؛ چه بهصورت فیزیکی و چه بهصورت نقدی. -
رول اور (Rollover)
عملی است که طی آن، تریدر قرارداد در حال انقضا را میبندد و همزمان یک قرارداد جدید با تاریخ سررسید بعدی باز میکند. این کار باعث میشود معاملهگر همچنان در بازار باقی بماند و پوزیشن او بدون وقفه ادامه پیدا کند.
رول اور برای تریدرهایی که نمیخواهند قراردادشان منقضی شود یا وارد فاز تسویه فیزیکی گردد، یک ابزار ضروری است. توجه داشته باشید که رول اور کردن باید پیش از رسیدن به تاریخ انقضا انجام شود تا از مشکلات و هزینههای ناخواسته جلوگیری شود.
انقضای قرارداد یعنی آخرین روزی که یک تریدر می تواند یک قرارداد را خرید و فروش کند که برای مثال می تواند در سومین جمعه ی ماه انقضا باشد. قبل از انقضا 3 گزینه پیشروی یک فوچرز تریدر می باشد:
- آفست (Offset ) : برای بستن کامل معامله به صورت نقدی و خروج از معامله با سود یا ضرر بدون تحویل فیزیکی که با دستورات sell Stop و یا Buy Stop صورت می گیرد.
- رول اور کردن ( Rollover ) :یعنی به تعویق انداختن قراردادجاری به قرارداد آینده
- Take/Make Delivery : یعنی دریافت یا تحویل قرارداد در زمان تسویه
به واسطه عدم نیاز به تسویه ی فیزیکی دارایی ها توسط تریدرها لازم است قراردادهای فیوچرز رول اور(Rollover ) شوند.
رول اور کردن در حالت کلی به معنی انتقال (Switch ) قرارداد در حال انقضا ( نزدیک به تسویه ی فیزیکی ) به قرارداد بعدی می باشد.
توجه داشته باشید ، تفاوت اصلی خرید و فروش قراردادهای فیوچرز و خرید و فروش سهام آن است که شما در لحظه ی خرید یک سهام دارایی را نقدا خریداری و در لحظه دریافت می کنید ، اما در قراردادهای فیوچرز خرید در لحظه و انتقال دارایی به زمانی مشخص در آینده موکول می شود.
پس برای جلوگیری از دریافت فیزیکی دارایی به واسطه ی قرارداد آتی لازم است قرارداد فعلی را با برای جلوگیری از هزینه ها و تعهدات مربوط به تسویه ، بدون بسته شدن پوزیشن معاملاتی بر اساس قیمت فعلی بازار به قرارداد بعدی سوییچ کنیم.
رول اور ، معاملهگر را قادر میسازد تا پس از انقضای اولیه قرارداد، همان موقعیت را حفظ کند، زیرا قراردادهای آتی دارای تاریخ های انقضای محدودی هستند. معمولاً کمی قبل از انقضای قرارداد اولیه انجام می شود و مستلزم آن است که سود یا زیان قرارداد اصلی تسویه شود.
پوزیشن های بازار فیوچرز باید قبل از اولین روز اعلامیه ی تحویل فیزیکی دارایی ، یا قبل از آخرین تریدینگ دی ، برای تسویه ی نقدی بسته شود و یا به قرارداد بعدی موکول شوند.
به عنوان مثال، اگر معاملهگری قرارداد فیوچرز نفت خام ایالات متحده را به قیمت 75 دلار با انقضای ژوئن خریداری کند ، لازم است این معامله را قبل از انقضای آن ببندد و سپس یک قرارداد نفت خام جدید با نرخ فعلی بازار منعقد کنند که در تاریخ بعدی قرار داد منقضی شود.
تسویه فیزیکی و تسویه نقدی در قراردادهای فیوچرز
در بازار فیوچرز، پس از رسیدن به تاریخ انقضای قرارداد، دو نوع روش برای تسویه وجود دارد: تسویه فیزیکی و تسویه نقدی. شناخت این دو مفهوم برای معاملهگران اهمیت زیادی دارد، بهخصوص برای کسانی که بهدنبال نوسانگیری و معاملات کوتاهمدت هستند و قصد دریافت دارایی فیزیکی را ندارند.
تسویه فیزیکی چیست؟
تسویه فیزیکی معمولاً برای کالاهای غیرمالی مانند غلات، دام، فلزات گرانبها و انرژی استفاده میشود. در این نوع تسویه، پس از انقضای قرارداد، اتاق پایاپای (Clearing House) دارنده موقعیت خرید را با دارنده موقعیت فروش تطبیق میدهد. فروشنده موظف به تحویل دارایی پایه (مثلاً گندم یا نفت) است و خریدار نیز باید کل ارزش قرارداد را پرداخت و کالا را تحویل بگیرد.
این روش معمولاً هزینهبر است. به عنوان مثال، اگر قیمت هر قرارداد ذرت ۲۵٬۰۰۰ دلار باشد، به این معناست که شما باید معادل ۵٬۰۰۰ بوشل ذرت را تحویل بگیرید یا هزینهاش را بپردازید. علاوه بر این، هزینههای حملونقل، ذخیرهسازی و بیمه نیز به آن اضافه میشود. به همین دلیل، اکثر تریدرها پیش از انقضا قرارداد را بسته و یا آن را رول اور میکنند تا از تحویل فیزیکی اجتناب کنند.
تسویه نقدی چیست؟
در مقابل، بسیاری از قراردادهای مالی فیوچرز – مانند قراردادهای معروف E-mini – بهصورت نقدی تسویه میشوند. در این روش، در پایان قرارداد و با توجه به قیمت نهایی بازار، سود یا زیان معاملهگر بهصورت نقدی در حساب او اعمال میشود، بدون اینکه دارایی فیزیکی جابهجا شود.
تسویه نقدی، سادهتر و کمهزینهتر از تسویه فیزیکی است و به همین دلیل در معاملات شاخصها، ارزها و برخی کالاهای خاص کاربرد بیشتری دارد. در این روش نیز، بسیاری از معاملهگران حرفهای ترجیح میدهند قبل از انقضا، پوزیشن خود را ببندند یا تغییر دهند تا از نوسانات شدید لحظه آخر و هزینههای احتمالی دور بمانند.
آیا رول اور ها (rollovers) را می توان لغو کرد؟ چرا ممکن است این اتفاق بیفتد؟
بله، رول اور (Rollover) قابل لغو است، اما در شرایط خاص و تنها توسط معاملهگرانی که دارای ویژگیها و شرایط لازم هستند. در واقع، اگر خریدار یک قرارداد آتی تصمیم بگیرد که پوزیشن خود را به ماه بعد منتقل نکند، میتواند از انجام رول اور صرف نظر کرده و قرارداد فعلی را تا زمان انقضا نگه دارد. البته این تصمیم باید آگاهانه باشد، چرا که در صورت عدم بستن قرارداد، ممکن است به مرحله تسویه فیزیکی برسد.
چرا ممکن است رول اور لغو شود؟
لغو رول اور میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله:
-
اگر معاملهگر دارای سرمایه کافی برای خرید کامل دارایی پایه باشد.
-
اگر قصد دریافت واقعی کالا را داشته باشد.
-
در صورتی که معاملهگر مورد تأیید CFTC (کمیسیون معاملات آتی کالا) باشد.
نکته مهم اینجاست که برای تحویل فیزیکی داراییها (مثل فلزات، غلات یا نفت)، شما باید از نظر قانونی و عملیاتی مورد تایید CFTC باشید. این فرآیند برای معاملهگران ایرانی تقریباً غیرممکن است، چون محدودیتهای تحریمی و قوانین خاص، مانع از دریافت این تاییدیه میشوند. بنابراین، اکثر تریدرها در بازار فیوچرز ترجیح میدهند قبل از انقضای قرارداد، رول اور انجام دهند تا از تحویل فیزیکی اجتناب شود.
رول اور در قراردادهای CME چگونه کار میکند؟
در گروه CME، معاملهگران این امکان را دارند که در هر زمان بخواهند، موقعیتهای آتی خود را از یک ماه به ماه دیگر منتقل کنند. برای مثال، میتوانید قراردادهای ماه ژوئن را ببندید و به قراردادهای ماه سپتامبر وارد شوید. این انعطافپذیری باعث میشود که برنامهریزی برای معاملات میانمدت و بلندمدت راحتتر شود.
چطور زمان رول اور را پیدا کنیم؟
برای تعیین دقیق زمان رول اور، میتوانید به سایت رسمی گروه CME به نشانی www.cmegroup.com مراجعه کنید. در این سایت اطلاعات کاملی در مورد هر قرارداد آتی ارائه شده است، شامل:
-
ماههای قرارداد
-
اولین و آخرین روز معاملات
-
روز تسویه
-
اولین و آخرین اخطار برای تحویل
-
بازههای زمانی تحویل فیزیکی
در ادامه نیز میتوانید تقویم قراردادهای آتی طلا در سال 2024 را بررسی کنید تا با زمانبندی دقیق رول اور برای این نماد خاص آشنا شوید.
نتیجه گیری
درک صحیح از مفهوم رول اور (Rollover) و نحوه عملکرد آن در بازار فیوچرز برای هر معاملهگری که قصد فعالیت در این بازار را دارد، امری ضروری و حیاتی است. بازار فیوچرز به عنوان بازاری مبتنی بر قراردادهای آتی، سازوکارهای منحصر به فردی دارد که از جمله مهمترین آنها میتوان به تاریخ انقضای قراردادها و نحوه تسویه اشاره کرد. بر خلاف بازارهایی مانند فارکس، قراردادهای فیوچرز دارای زمان مشخصی برای پایان هستند و در صورت نگهداری پوزیشن تا آن زمان، معاملهگر وارد فرآیند تسویه میشود.
یکی از ابزارهایی که به معاملهگران اجازه میدهد تا از ورود به فرآیند تسویه، خصوصاً تسویه فیزیکی، اجتناب کنند، رول اور است. رول اور به زبان ساده به معنای بستن قرارداد در حال انقضا و باز کردن یک قرارداد جدید در ماه آتی است. این فرآیند به معاملهگران امکان میدهد تا موقعیتهای خود را در بازار حفظ کنند، بدون اینکه نیاز به دریافت یا تحویل فیزیکی دارایی پایه داشته باشند. به همین دلیل، رول اور برای اکثر تریدرها که به دنبال نوسانگیری هستند و نه سرمایهگذاری بلندمدت یا تحویل کالا، یک انتخاب منطقی و رایج است.
از سوی دیگر، تسویه فیزیکی مخصوص قراردادهایی است که کالای پایه آنها مشهود و قابل لمس است؛ مثل ذرت، طلا، نفت یا گاو زنده. در این نوع تسویه، دارنده پوزیشن خرید باید کل ارزش قرارداد را پرداخت کند و دارایی را تحویل بگیرد. به همین دلیل است که بسیاری از معاملهگران تمایلی به ورود به مرحله تسویه فیزیکی ندارند، چرا که علاوه بر هزینههای بالا، شامل مسائل لجستیکی و قانونی نیز میشود.
در مقابل، برخی قراردادهای فیوچرز مانند E-miniها یا شاخصهای مالی، تسویه نقدی دارند. در این روش، به جای تحویل دارایی، سود یا زیان معاملهگر به صورت نقدی با حساب او تسویه میشود. این نوع تسویه بسیار سادهتر و کمهزینهتر است و باعث میشود بسیاری از قراردادهای مالی در بازار فیوچرز جذابتر باشند.
همچنین، امکان لغو رول اور وجود دارد، اما نه برای همه. تنها معاملهگرانی که توانایی مالی لازم و تاییدیه از CFTC (کمیسیون معاملات آتی کالا) را دارند، میتوانند تصمیم به دریافت فیزیکی دارایی بگیرند. از آنجایی که گرفتن این تاییدیه برای ایرانیان به علت محدودیتهای بینالمللی بسیار دشوار و تقریباً غیرممکن است، اکیداً توصیه میشود که همیشه پیش از تاریخ انقضا، اقدام به رول اور کنید.
در پایان، برای مدیریت بهتر معاملات در بازار فیوچرز، آشنایی با تقویم قراردادها (مانند تقویم طلای سال 2024) و بررسی تاریخهای مهمی چون روزهای اخطار، تاریخ انقضا و تاریخ پیشنهادی رول اور، از الزامات اساسی هر تریدر موفق محسوب میشود. تسلط بر این مفاهیم، نه تنها ریسکهای مالی را کاهش میدهد، بلکه به تصمیمگیری حرفهایتر در بازارهای جهانی کمک شایانی خواهد کرد.